Μυς του κορμού

 Για να αποκτήσουμε μια πλήρη εικόνα της κατάστασης στην οποία υποβάλλουμε καθημερινά την πλάτη μας και συγκεκριμένα κάθε φορά που καθόμαστε, πρέπει να ρίξουμε μια σύντομη ματιά και στο ενεργό μυοσκελετικό σύστημα, δηλαδή τις συναφείς ομάδες των μυών.

 Οι μυς του κορμού όχι μόνο επιτρέπουν την κίνηση στα μεμονωμένα τμήματα της σπονδυλικής στήλης, αλλά κρατούν επίσης τη σπονδυλική στήλη σε ορθή θέση ώστε να μπορεί να ανεχθεί την άσκηση αξονικών φορτίων (φορτίων που ασκούνται στην κατεύθυνση των σπονδυλικών σωμάτων). Εάν αυτές οι ομάδες μυών δεν μπορέσουν να ασκήσουν επαρκώς αυτό το ρόλο υποστήριξης, τότε η σπονδυλική στήλη κυριολεκτικά θα ‘κρέμεται από τους συνδέσμους της’ και θα είναι εκτεθειμένη σε καμπτική πίεση. Οι επιπτώσεις κλιμακώνονται από οξύ πόνο έως χρόνια εκφυλιστική ασθένεια.

 Έτσι μία ομάδα μυών του κορμού που δεν έχει αλλοιωθεί, δημιουργεί τις προϋποθέσεις για να μπορεί η σπονδυλική στήλη να δεχθεί σωστά ένα φορτίο. Σε μια τέτοια περίπτωση, οι μυς της πλάτης είναι υπεύθυνοι για την διάταση της πλάτης και οι κοιλιακοί μυς για τη διάταση του εμπρός μέρους του σώματος.

 Η εικόνα 9 δείχνει τους μυς του κορμού όπως τους βλέπουμε από το πλάι. Ενώ οι μυς της πλάτης εκτελούν αρκετές λειτουργίες, συμπεριλαμβανομένου και του να κρατάνε τη σπονδυλική στήλη στην όρθια στάση, οι ισχυροί κοιλιακοί μυς προστατεύουν τη λεκάνη από το να γείρει προς τα εμπρός όταν βρισκόμαστε στην όρθια θέση.

Τραπεζοειδής μυς
Οπίσθιοι εκτείνοντες
Ορθός κοιλιακός
Έσω λοξός κοιλιακός
Έξω λοξός κοιλιακός

 Οι κοιλιακοί μυς δεν έχουν πολλά πράγματα να κάνουν όταν καθόμαστε, διότι σ’αυτή τη στάση η λεκάνη δείχνει μια αντίθετη τάση, δηλαδή τείνει να γέρνει προς τα πίσω. Γι’αυτό το λόγο, θα δώσουμε μεγαλύτερη προσοχή στους μυς της πλάτης.

Η εικόνα 10 δείχνει τους μυς της πλάτης που βρίσκονται στα ανώτερα στρώματα, ενώ η εικόνα 11 απεικονίζει τους μυς που βρίσκονται σε μεγαλύτερο βάθος.

Αυτές οι εικόνες αποτελούν γραφική απόδειξη ότι το μυϊκό σύστημα της πλάτης δεν αποτελείται από ένα ή δύο μεγάλα ζεύγη μυών που βρίσκονται παράλληλα με τη σπονδυλική στήλη, αλλά μάλλον αποτελείται από ένα μεγάλο αριθμό μυϊκών ομάδων διαφόρων μεγεθών που διατάσσονται προς διάφορες κατευθύνσεις.

Εάν είναι καλά ανεπτυγμένοι, οι μυς στα ανώτερα στρώματα είναι ορατοί και συνθέτουν μια ανάγλυφη επιφάνεια στο πίσω μέρος του κορμού (βλ. κάτω- Εικόνα 12).

Στερνοκλειδομαστοειδής μυς

Ημιακανθώδης κεφαλικός μυς

Τραπεζοειδής μυς (με τους συναφείς τένοντες)

Κεφαλικός σπληνοειδής μυς

Δελτοειδής μυς

Μείζων και ελάσσων ρομβοειδής μυς

Μείζων στρογγύλος μυς

Υπερακάνθιος μυς

Πλατύς ραχιαίος μυς

Υπακάνθιος μυς

12ος θωρακικός σπόνδυλος (ακανθώδης απόφυση) 

Θωρακοοσφυϊκή περιτονία

Έξω λοξός κοιλιακός μυς

Λαγόνια ακρολοφία

Ημιακανθώδης κεφαλικός μυς
Κεφαλικός σπληνοειδής μυς
Δελτοειδής μυς
Θωρακικός ακανθώδης μυς
Λαγονοπλευρικός μυς
Θωρακικός μήκιστος μυς
Θωρακικός μήκιστος μυς
Λαγονοπλευρικός μυς    
   

 Το μυϊκό σύστημα της πλάτης λοιπόν αποτελεί μια πολυπλοκότητα διαφόρων μυϊκών ομάδων – των οποίων οι ανεξάρτητες μονάδες είναι εφοδιασμένες με ειδικές νευρικές ίνες που επηρεάζουν την κίνηση. Επειδή το ‘κινητικό σύστημα’ μπορεί να αντιδρά στις λειτουργικές διαταραχές με την ίδια ακριβώς ευαισθησία όπως και το παθητικό μυοσκελετικό σύστημα, αυτές οι ελεύθερες νευρικές απολήξεις στους μυς αποτελούν μια άλλη δυνατή πηγή πόνου της πλάτης.

 Εάν ένας μυς βρίσκεται σε κατάσταση μόνιμης διάτασης – μια κατάσταση που συμβαίνει κατά τη διάρκεια παρατεταμένου καθίσματος – το αποτέλεσμα θα είναι μια εξασθενημένη ανταλλαγή προϊόντων μεταβολισμού μεταξύ των μυϊκών ινών και των συνδετικών ιστών. Αυτό οδηγεί σε μια συγκέντρωση όξινων ουσιών, οι οποίες είναι επιζήμιες για την ισορροπία των υγρών στην περιοχή αυτή. Το οίδημα μέσα στο μυ που επακολουθεί, οδηγεί σε μια κατάσταση αφύσικα αυξημένης μυϊκής έντασης η οποία γίνεται χρονία.

Η λειτουργική ανωμαλία των μυών περιγράφεται σαν μυϊκή διάταση ή μυϊκή σκλήρυνση.

Οι σκληρυμένοι μυς – ο ιατρικός όρος είναι ‘μυογέλωσις’ – επηρεάζει κυρίως τους μυς που υπόκεινται σε ισχυρές στατικές δυνάμεις. Δεν είναι τόσο αυτή καθ’αυτή η δύναμη που καταβάλλει ο μυς, όσο η διάρκεια της μυϊκής σύσπασης που είναι αποφασιστικής σημασίας.

Εικόνα 12

Η διάρκεια της στατικής σύσπασης – μια μορφή μυϊκής δραστηριότητας που έχει σαν αποτέλεσμα την υποστήριξη αντί για κίνηση – προκαλεί κόπωση στους μυς. Εάν η υπερβολική καταπόνηση συνεχίσει για μακρό χρονικό διάστημα, αυτή η μυϊκή κόπωση μπορεί να καταλήξει σε σκλήρυνση μυών.

 Οποίος κάθεται συχνά με τους ώμους μαζεμένους ακόμα και λίγα εκατοστά (για παράδειγμα ενώ δακτυλογραφεί στο πληκτρολόγιο ενός υπολογιστή), σύντομα θα αναπτύξει τεταμένους μυς στην περιοχή των ώμων και του αυχένα. Εάν αυτή η στάση αποτελεί την καθημερινή στάση εργασίας αυτού του ατόμου, η μυϊκή ένταση μπορεί να εξελιχθεί σε μυογέλωση. Οι σκληρυμένοι μυς ή οι όζοι μέσα στους μυς είναι εύκολα ψηλαφητοί και μπορούν να επιφέρουν πόνο τέτοιας έντασης που μπορεί να αποδοθούν σε κακώσεις των μεσοσπονδύλιων δίσκων που, ενώ μπορεί να είναι παρούσες, δεν είναι η αιτία.

 Η μυϊκή ένταση μπορεί να προληφθεί με τον έλεγχο της στάσης και την τακτική άσκηση, συμπεριλαμβανομένων και των εκτάσεων (stretching). Αυτοί είναι οι μόνοι αποτελεσματικοί τρόποι για την αποκατάσταση της ομαλής λειτουργικής ικανότητας των μυών. Και είναι σημαντικό να εξισορροπούμε την μυϊκή ένταση σε αρχικό στάδιο. Η μαζική σκλήρυνση των μυών, εφόσον επέλθει, είναι πολύ δύσκολο να αποκατασταθεί και έχει την τάση να επανέρχεται.

Το πιο σημαντικό συμπέρασμα που βγαίνει από αυτή τη σύντομη μελέτη των βασικών αρχών της λειτουργικότητας και ανατομίας της υγιεινής καθιστικής στάσης είναι η σημασία του να αποφεύγει κανείς τη στατική στάση όταν κάθεται για μακρό χρονικό διάστημα. Στις περιπτώσεις αυτές είναι απολύτως απαραίτητο να υιοθετείται η ‘δυναμική καθιστική στάση’. Οι καλύτεροι τρόποι για να το κάνουμε αυτό είναι να εξασκηθούμε στον έλεγχο της στάσης και να κάνουμε συχνά ασκήσεις, ακόμη και όταν δουλεύουμε στη γραφομηχανή ή στο κομπιούτερ.

  Περίληψη 

 Η σπονδυλική στήλη είναι καλά εξοπλισμένη ώστε να χειρίζεται αξονικά φορτία, δηλαδή φορτία που εφαρμόζονται κάθετα στο σώμα των σπονδύλων. Εάν η σπονδυλική στήλη υποστεί σε ασυνήθιστα υψηλή καταπόνηση από κάμψη, μπορεί μακροπρόθεσμα να προκληθεί βλάβη στη δομή των σπονδύλων. Το να κάθεται κανείς με κυρτωμένη την πλάτη αντιπροσωπεύει μια καταπόνηση του είδους αυτού. Για τον λόγο αυτό, θα πρέπει να είμαστε προσεκτικοί να μην αφήνουμε την λεκάνη μας να κυλάει προς τα πίσω όταν είμαστε καθιστοί.

 Το παρατεταμένο κάθισμα σε ανθυγιεινή στάση ασκεί εκτεταμένη πίεση στον ινώδη δακτύλιο των μεσοσπονδύλιων δίσκων, στους συνδέσμους υποστήριξης και στις άνω και κάτω αρθρικές επιφάνειες. Οι μεσοσπονδύλιοι δίσκοι παίρνουν θρεπτικά στοιχεία μόνο μέσω διάχυσης. Η συνεχής εναλλαγή μεταξύ πίεσης και χαλάρωσης – σαν κι αυτό που συμβαίνει όταν γυμναζόμαστε – βελτιώνει τον μεταβολισμό του δίσκου. Να γιατί μπορούμε να πούμε ότι ο μεσοσπονδύλιος δίσκος αναπτύσσεται με την κίνηση. Το ίδιο αληθεύει και για το μυϊκό σύστημα.

 Το παρατεταμένο κάθισμα χωρίς άσκηση θέτει σε δοκιμασία τη λειτουργία της υποστήριξης που προσφέρει το μυϊκό σύστημα. Τα αποτελέσματα ποικίλουν από μυϊκή καταπόνηση μέχρι σκλήρυνση των μυών.

Πηγή: http://www.skouropoulos.gr/ergonomia_ergonomia_if1_eng.htm